Likwidacja OFE. Co zrobić z pieniędzmi? Przelać do ZUS czy na IKE? Obliczenia, symulacja, kalkulator.

Niedawno, dowiedzieliśmy się o ostatecznej likwidacji OFE. Pieniądze zgromadzone w OFE mają zostać przekazane do ZUS lub na IKE (Indywidualne Konta Emerytalne). Gdzie zostaną przekazane, zależy wyłącznie od nas. Tutaj jak zawsze, gdy należy dokonać wyboru pojawia się dylemat: co wybrać? IKE czy ZUS? Co się bardziej opłaca?
Na te i na kilka innych pytań odpowie ten artykuł.

Najpierw kilka faktów

Żeby dobrze zrozumieć co będzie się działo muszę przytoczyć kilka kluczowych informacji, które pozwolą dobrze zrozumieć problem. Postaram się by znalazły się tutaj jedynie istotne informacje, które są niezbędne do samodzielnego podjęcia najlepszej decyzji.

Na czym polega reforma, a w zasadzie likwidacja OFE?

W największym uproszczeniu, reforma polega na przekształceniu środków znajdujących się obecnie w OFE (Otwartych Funduszach Emerytalnych) na środki zarządzane prywatnie (w formie IKE) lub środki zarządzane przez ZUS. W praktyce po przekształceniu środki te będą podległy innym uregulowaniom prawnym, które określają co i jak możemy z nimi zrobić. Do tej pory podlegały Ustawie o OFE (Otwartych Funduszach Emerytalnych), a po zmianie zastosowanie będą miały przepisy Ustawy o OFI (Otwartych Funduszach Inwestycyjnych), lub przepisów określających funkcjonowanie ZUS (w zależności od tego, którą ścieżkę wybierzemy).

Co to jest IKE?

Bez wchodzenia zbyt głęboko w szczegóły (bo jest to temat na osobny artykuł) IKE to Indywidualne Konto Emerytalne, czyli konto, na którym masz możliwość gromadzenia środków finansowych, które staną się dla Ciebie dostępne po osiągnięciu wieku emerytalnego. Pieniądze gromadzone na IKE są objęte preferencjami podatkowymi (nie zapłacisz podatku od dochodów kapitałowych). Dzięki temu masz możliwość zgromadzenia większej kwoty, niż gdybyś to robił samodzielnie, na rynku kapitałowym korzystając z powszechnie dostępnych instrumentów finansowych. Wszystkie one są bowiem objęte podatkiem od dochodów kapitałowych.

Co to jest ZUS?

He, he … żartowałem! 😀
Jest ktoś, kto nie wie czym jest ZUS?

Kiedy nastąpi przekształcenie środków?

Środki z OFE do IKE lub ZUS zostaną przekształcone wraz z początkiem 2020 roku.

Czy muszę coś robić w związku z likwidacją OFE?

Jeżeli zdecydujesz się na przekazanie środków na IKE to nie musisz robić nic. Wystarczy czekać. Środki zostaną przeniesione na IKE automatycznie. Jeżeli jednak zdecydujesz się przenieść swoje środki do ZUS, to musisz złożyć deklarację do Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego zarządzającego twoim Otwartym Funduszem Emerytalnym, informująca o twojej decyzji przeniesienia środków do ZUS. Taką deklarację możesz złożyć tylko raz, a decyzji nie można zmienić. Warto ją dobrze przemyśleć.

Gdzie trafią moje środki?

Jeżeli wybierzesz IKE, to środki trafią na Twoje prywatne konto IKE. Jeżeli nie masz takiego konta, to zostanie ono założone. Jeżeli jesteś już właścicielem konta w ramach IKE to zostanie utworzone dodatkowe konto, na którym znajdą się pieniądze pochodzące z OFE (dlaczego? O tym nieco niżej).
Jeżeli wybierzesz ZUS to środki zgromadzone w formie pieniędzy trafią na twoje podstawowe konto w ZUS, a inne aktywa (akcje, obligacje itp.) zostaną przekazane do Funduszu Rezerwy Demograficznej.

Ile pieniędzy trafi na twoje konto?

W przypadku wyboru IKE, na twoje konto IKE trafi 85% kwoty oszczędności w OFE. 15% zostanie pobrane przez państwo jako opłata przekształceniowa. Opłata zostanie pobrana w dwóch ratach. 7,5% w 2020 roku, oraz kolejne 7,5% w roku 2021.
Jeżeli wybierzesz ZUS, to na twoim koncie zostanie zapisana kwota równa 100% wartości aktywów w OFE. Nie oznacza to jednak zwolnienia z podatku, bowiem wypłaty emerytur obciążone są podatkiem PIT w skali 18% i 32%. W praktyce efektywne opodatkowanie wypłacanych emerytur wynosi około 15-16%, czyli mniej więcej tyle ile wyniesie opłata przekształceniowa.

Czy mogę samodzielnie wpłacać dodatkowe pieniądze na IKE?

Tak. Możesz dokonać wpłat w ramach dostępnego rocznego limitu wpłat na IKE. W 2019 limit ten wynosi 14 295 PLN. Jeżeli jesteś już posiadaczem IKE to pieniądze pochodzące z przekształcenia OFE trafią na dodatkowe konto IKE i nie będą pomniejszały dostępnego rocznego limitu płat. W roku 2020 na Twoje konto IKE może więc wpłynąć maksymalnie 14 295 (jako limit wpłat samodzielnych).

Kiedy i jak mogę wypłacić pieniądze z IKE?

Pieniądze możesz wypłacić po osiągnięciu wieku emerytalnego. Możesz je wypłacać w ratach lub jednorazowo. Wcześniejsza wypłata środków z dodatkowego konta IKE, a pochodzących z OFE będzie niemożliwa. Rozdzielenie kont IKE (podstawowego) od IKE ze środkami z OFE (dodatkowego) zapewne wynika właśnie z powyższego ograniczenia. W ramach podstawowego konta IKE, na które pieniądze wpłacasz samodzielnie istnieje bowiem możliwość wcześniejszej wypłaty zgromadzonych pieniędzy, ale wiąże się z koniecznością uiszczenia stosownych podatków. W przypadku IKE (dodatkowego), gdzie pieniądze pochodzą z OFE takiej możliwości nie ma, aż do chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Konieczne jest więc rozdzielenie tych kapitałów i zrealizowane to jest w formie dwóch kont.

Czy pieniądze będą dziedziczone?

Tak, jeżeli wybierzesz IKE. Środki na koncie IKE to środki prywatne i podlegają dziedziczeniu.
Nie, jeżeli wybierzesz ZUS. Z chwilą śmierci ubezpieczonego, środki te staną się własnością państwa. Jedyne środki podlegające dziedziczeniu w ZUS to środki znajdujące się na subkoncie.

Ile pieniędzy masz w OFE?

Jak podają media, średnio na koncie przeciętnego obywatela znajduje się około 10 tysięcy złotych. Średnio oznacza, że część osób ma więcej, a cześć mniej. Najwięcej będą miały osoby uczestniczące w OFE od początku ich powstania, czyli od 1999 roku (to mniej więcej dzisiejsi 45-latkowie oraz starsi). Takie osoby będą miały zgromadzone nawet kilkukrotnie więcej niż 10 tysięcy złotych. Najmniej pieniędzy znajdą na swoich kontach osoby pracujące od niedawna.
Najlepiej jednak sprawdzić to dokładnie. Najszybciej zrobisz to, jeżeli dysponujesz kontem (czyli Profilem Zaufanym) na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Jest to państwowa platforma elektroniczna, która umożliwia załatwienie wielu spraw urzędowych za pośrednictwem internetu. Jedną z tych spraw jest bezpośredni dostęp do swoich danych w ZUS. Logując się do ZUS (www.zus.pl) za pośrednictwem PUE otrzymasz natychmiastowy dostęp do wszystkich danych i szybko sprawdzisz stan swoich kont w ZUS.
O to samo możesz zapytać idąc po prostu do ZUS. Pani w odpowiednim okienku powinna podać Ci takie informacje natychmiast.
Trzeci sposób to uzyskanie dostępu za pośrednictwem strony internetowej wybranego przez ciebie Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego (PTE), które obsługuje twoje OFE (np. PTE Allianz Polska SA, Aviva PTE SA, AXA PTE SA, GENERALI PTE SA, MetLife PTE SA, Nationale-Nederlanden PTE SA, Nordea PTE SA, Pekao Pioneer PTE SA, PKO BP BANKOWY PTE SA, Pocztylion-Arka PTE SA, PTE PZU SA … itp.)

Co opłaca się wybrać, IKE czy ZUS?

… tutaj kończą się niemal wszystkie artykuły w internecie. W tym miejscu następuje seria uniwersalnych rad w stylu: „każdy powinien sam przeanalizować wszystkie za i przeciw”, „każdy powinien wybrać to co dla niego najlepsze”, itp. Bez żadnych konkretów, żadnych obliczeń, żadnych analiz na liczbach. Specjalnie mnie to nie dziwi, bo danych źródłowych, które można uznać za pewne nie ma zbyt wiele. Trudno jest się na czymś oprzeć.
Jeżeli jednak czasem czytasz tego bloga, to wiesz, że łatwo się nie poddaję. Tak też będzie tym razem.
Niezależnie od stanu prac nad ustawą możemy dokonać analizy, która mimo wszystko da nam jakiś obraz i pojęcie, która wersja będzie najbardziej opłacalna.
Przygotowałem też specjalny kalkulator, który możesz pobrać klikając w link udostępniony w dalszej części artykułu. Zanim jednak pobierzesz kalkulator przeczytaj artykuł. Znajdziesz w nim sporo istotnych informacji, dzięki którym kalkulator stanie się dla Ciebie świetnym narzędziem do analizy tematu.

Jak będziemy badać opłacalność?

Przeanalizujemy 2 warianty pomnażania pieniędzy pochodzących z likwidacji OFE:
– przeniesienie pieniędzy do ZUS na konto podstawowe (bez dziedziczenia środków)
– przeniesienie pieniędzy do IKE (z dziedziczeniem środków)
Dla obu wariantów na podstawie danych historycznych obliczymy średnią roczną stopę zwrotu z kapitału. Otrzymaną średnią stopę zwrotu zastosujemy dla odpowiedniego wariantu i zasymulujemy jaki będzie efekt oszczędzania. Wyniki porównamy i … kilka rzeczy stanie się jasne.

Zmiana OFE na ZUS (konto podstawowe)

W tym wariancie zakładamy że pieniądze z OFE zostaną przez nas przekazane do ZUS, a ustawodawca ostatecznie postanowi, że będzie to konto podstawowe ZUS. Konto to jest waloryzowane raz w roku, w czerwcu. Wtedy do środków na koncie dopisywane są odsetki, których wysokość obliczana jest zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i ogłaszana w Monitorze Polskim przez Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Zestawienie wskaźników waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za poszczególne lata od początku ich publikacji zawiera tabela poniżej:

Waloryzacja ZUS	Wskaźnik waloryzacji
Za rok 2000	112,72%
Za rok 2001	106,68%
Za rok 2002	101,90%
Za rok 2003	102,00%
Za rok 2004	103,63%
Za rok 2005	105,55%
Za rok 2006	106,90%
Za rok 2007	112,85%
Za rok 2008	116,26%
Za rok 2009	107,22%
Za rok 2010	103,98%
Za rok 2011	105,18%
Za rok 2012	104,68%
Za rok 2013	104,54%
Za rok 2014	102,06%
Za rok 2015	105,37%
Za rok 2016	106,37%
Za rok 2017	108,68%
Za rok 2018	109,20%

Z powyższych danych wynika, że po 19 latach każda złotówka zamieni się na 3,34 PLN. Stąd średnie roczne oprocentowanie będzie na poziomie 6,55%. Przyjmijmy więc, że przez następne lata średnia waloryzacja będzie utrzymywała się na takim poziomie.
Załóżmy, że masz 40 lat i do emerytury musisz pracować jeszcze 25 lat. Przyjmijmy też, że z OFE na konto ZUS zostanie przekazane 10 000 PLN.
Po 25 latach uwzględniając średnią waloryzację zamiast 10 000 PLN, na Twoim koncie znajdzie się kwota 48 846,83 PLN.

Zmiana OFE na IKE

Środki, które wpłyną na IKE na starcie zostaną pomniejszone o 15% (opłata przekształceniowa). Oznacza to, że zamiast 10 tyś PLN, na konto IKE wpłynie 8,5 tyś PLN.
Oprocentowanie środków na IKE przyjmiemy na poziomie średniego zwrotu z kapitału jakie miały OFE przez 19 lat funkcjonowania. O logice takiego postępowania pisałem szerzej w artykule o Pracowniczych Planach Kapitałowych: PPK – jawny kalkulator, zasady, symulacja, obliczenia, analiza Pracowniczego Planu Kapitałowego
Przyjęta przez nas średnia roczna stopa zwrotu wyniesie więc: 5,95%.
Po 25 latach zgromadzona kwota to: 36 053,13 PLN.

Porównanie wyników: ZUS vs. IKE

Zbierzmy uzyskane wyniki i porównajmy je pod kątem zgromadzonego kapitału.
ZUS: 48 846,83 PLN
IKE: 36 053,13 PLN

Pod kątem kapitału korzystniejsza jest opcja przekazania kapitału na ZUS, o ile ustawodawca faktycznie postanowi, że pieniądze będą dopisane do stanu konta podstawowego. Nie można jednak jeszcze jednoznacznie stwierdzić, że w ostatecznym rozrachunku będzie to najlepsze rozwiązanie. Należy przecież pamiętać, że w tym przypadku nie ma dziedziczenia kapitału i po śmierci ubezpieczonego pozostały kapitał przechodzi na rzecz państwa. Druga opcja gwarantuje dziedziczenie, więc musimy jeszcze policzyć np. ile pieniędzy mamy szansę przekazać naszym spadkobiercom. To może mieć istotny wpływ na ocenę opłacalności inwestycji.
Policzmy najpierw jak na naszą emeryturę przełoży się zaoszczędzona kwota i – w przypadku IKE – co z niej zostanie, lub na jak długo nam wystarczy.

Jaki wpływ na emeryturę będą miały pieniądze z likwidacji OFE?

Żeby to policzyć musimy przyjąć metodologię, jaką przyjmuje ZUS do obliczania emerytury. ZUS przy obliczaniu wysokości emerytury opiera się na danych podawanych przez GUS (Główny Urząd Statystyczny) określających średnią długość życia kobiet i mężczyzna na emeryturze. Innymi słowy GUS prowadzi statystyki czasu życia ludzi na emeryturze, w zależności od chwili przejścia na emeryturę. Z nich oblicza średni czas jaki emeryt przeżył na emeryturze i te dane wykorzystuje do obliczania wysokości emerytury dla kolejnych emerytów. Zestaw takich danych w formie tabeli jest co roku publikowany przez GUS pod nazwą: Tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn.
ZUS obliczając emeryturę sprawdza ile masz lat w chwili przejścia na emeryturę i dla twojego wieku odczytuje z tabeli ile jeszcze statystycznie będziesz żył. Odczytana liczba to wprost przewidywana liczba miesięcy życia. Aktualnie, jeżeli zdecydujesz się pójść na emeryturę dokładnie po przekroczeniu 65 roku życia to z aktualnej tabeli odczytasz wartość 208,8. GUS przewiduje więc, że osoba która w tym roku skończy 65 lat (czyli rozpocznie 66 rok życia) pożyje jeszcze średnio przez 208,8 miesięcy (czyli 17,4 roku).

Teraz obliczenia są już proste. Pieniądze jakie wygeneruje ten kapitał obliczamy dzieląc zgromadzony kapitał przez odczytaną liczbę miesięcy życia.

kapitał powstały z likwidacji OFE / 208,8

policzmy:
48 846,83 / 208,8 = 233,94 PLN brutto

Należy pamiętać, że jest to kwota brutto. Kwota ta będzie więc obciążona podatkami w wysokości, o której pisałem powyżej (o ile do tego czasu nic się nie zmieni). Średnio, efektywne opodatkowanie wynosi obecnie około 15%. Na nasze konto trafi więc kwota netto pomniejszona o taki podatek, czyli: 198,85 PLN netto.

UWAGA!
Nie jest to kwota całej emerytury, ale tylko tej części którą wygenerował kapitał pochodzący z OFE. Jeżeli więc będziesz otrzymywał np. 3000 PLN emerytury, to 198,85 PLN z tej kwoty, to pieniądze wygenerowane z kapitału pochodzącego z OFE, a reszta pochodzi z pozostałego kapitału który niezależnie od OFE gromadziłeś na swoim koncie ZUS.

Mamy więc odpowiedź.
10 000 PLN z likwidacji OFE, przeniesione na konto ZUS, po 25 latach wygeneruje kapitał w wysokości 48 846,83 PLN, który przełoży się na 198,85 PLN netto (na konto) dodatkowo do emerytury.

W przypadku IKE sprawy mają się następująco (pamiętamy że wygenerowany kapitał to 36 053,13 PLN):

36 053,13 / 208,8 = 172,67 PLN netto

Jest to kwota jaką możemy pobierać sobie samodzielnie co miesiąc z konta IKE przy założeniu, że chcemy robić to według identycznych zasad, jak te które przy obliczeniu emerytury przyjmuje ZUS. Uzyskana kwota nie podlega żadnym podatkom ponieważ zapłaciliśmy już 15% podatku w formie opłaty przekształceniowej podczas transferu środków z OFE na IKE.

To jeszcze nie koniec porównania!

Tak, jest jeszcze coś co warto sprawdzić. Mamy przecież jeszcze kwestię dziedziczenia. Po śmierci ubezpieczonego pieniądze w ZUS przejmuje państwo, a w przypadku IKE dziedziczy rodzina. Tylko czy po kilkunastu latach na koncie w IKE coś jeszcze zostanie do dziedziczenia?
Zróbmy kolejną symulację obliczeń.
Załóżmy dwa warianty:
– że z konta IKE wypłacamy dokładnie taką samą sumę, jaką dostalibyśmy gdyby pieniądze przekazać do ZUS-u, czyli 198,85 PLN miesięcznie
– oraz, że wypłacamy tyle ile wyszło z obliczeń przy podzieleniu kapitału przez 208,8, czyli: 172,67 PLN

Pieniądze wypłacamy przez 17 lat, czyli tyle ile wynosi średni czas życia na emeryturze.
Czy w tej sytuacji na koncie IKE coś jeszcze zostanie? Czy będzie co dziedziczyć? Czy jest o co kruszyć kopię?

Wykonując obliczenia pamiętamy, że kapitał na koncie IKE cały czas pracuje i co roku dopisywane są odsetki w przyjętej przez nas wysokości, jaką daje kapitał zainwestowany w emerytalne instrumenty finansowe, czyli 5,95%. Jednocześnie wartość tego kapitału co miesiąc pomniejsza się o kwotę wypłaty, co oczywiście należy uwzględnić w kalkulacji.
Zestawienie wyników obliczeń znajduje się poniżej:

Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że:
– wypłacając sobie co miesiąc kwotę identyczną jak tak, która wpływała by z ZUS-u, będziemy to mogli robić przez niewiele ponad 15 lat, czyli prawie o 2 lata krócej niż przewidywana średnia długość życia na emeryturze. Po tym czasie kapitał się skończy i do dziedziczenia nie pozostanie nic.
– wypłacając co miesiąc kwotę jaka wychodzi po podzieleniu kapitału przez 208,8, będziemy mogli robić to przez 2 lata dłużej niż przewidywana średnia długość życia na emeryturze. Po 17 latach na koncie wciąż będziemy mieli kapitał w kwocie 7 782,02 PLN.

Czy już nasuwają Ci się jakieś wnioski?

Zapewne tak, ale …
Zanim wyciągniemy ostateczne wnioski i podsumujemy eksperyment zróbmy jeszcze jedną rzecz. Wyobraźmy sobie, że idziemy na emeryturę w wieku 65 lat, ale wcale nie potrzebujemy od razu wypłacać pieniędzy z IKE i przez jakiś czas jeszcze tam leżą. Na przykład przez kolejnych 5 lat. Co się stanie?
Zobacz na zestawienie poniżej!

Z zestawienia wynika, że w sytuacji, gdy zdecydujesz się poczekać z wypłatą pieniędzy przez pewien czas (w tym wypadku 5 lat) , to wypłacając potem kwotę identyczną jak wypłata pochodząca z ZUS, wystarczy Ci kapitału do 90 roku życia. Po 17 latach wypłat (czy po średnim czasie życia na emeryturze), na koncie znajdować się będzie jeszcze ponad 22 tyś. PLN !!! Całkiem sporo.

Czas na wnioski i spostrzeżenia

Pierwszy krok:
Na samym początku musisz koniecznie zorientować się ile tak naprawdę masz na koncie w OFE. Zrób to koniecznie! Kwota, którą znajdziesz na tym koncie może zmienić Twoje podeście do tematu. Może nie ma sensu tracić czasu na tą sprawę, a może wręcz przeciwnie? Z dużym prawdopodobieństwem mogę założyć, że jeżeli interesuje Cię temat emerytury to jesteś osobą w średnim wieku, czyli po 30-tce lub starszą. Jeżeli tak jest, to była odpowiednia ilość czasu na zgromadzenie sensownego kapitału na koncie OFE. Jeżeli dodatkowo nie zarabiasz najniższej krajowej, to tym bardziej jest się czym interesować. Wejdź na stronę ZUS-u: www.zus.pl i zaloguj/zarejestruj się.
Pobierz udostępniony w tym wpisie kalkulator IKE czy ZUS i wpisz do niego twoją kwotę oszczędności w OFE. Popatrz i pomyśl o liczbach, które zobaczysz. Może kilka wniosków, które piszę poniżej naprowadzi Cię na najlepszy dla Ciebie wybór.

Coś o ZUS-ie:
Przewaga ZUS-u w tej kalkulacji opiera się głównie na tym, że gwarantuje większy kapitał startowy (nie jest pobierany podanek od przekształceni kapitału z OFE do ZUS), ale również na tym, że stopa waloryzacji z ZUS-u jest w ostatnich latach znacznie wyższa niż średnie zyski możliwe do osiągnięcia na rynku kapitałowym. Szczególnie dotyczy to osób, które nie angażują się na co dzień w analizę rynków i nie zmieniają aktywnie swojego portfela. ZUS w zasadzie daje gwarancję ponadprzeciętnych zysków z oprocentowania jakim objęte są ulokowane w nim środki. Można przyjąć, że oprocentowanie to będzie zawsze wyższe niż oprocentowanie bezpiecznych lokat bankowych i bezpiecznych funduszy inwestycyjnych, opartych na papierach dłużnych.
Inna przewaga ZUS-u polega na tym, że wypłaty pieniędzy z tych środków są niczym nieograniczone w czasie. Niezależnie jak długo będziesz żyć, ZUS będzie wypłacał należne pieniądze. Kapitał w IKE kiedyś się skończy.
ZUS ma też słabe strony. Najważniejsza z nich to brak dziedziczenia środków z konta ZUS. Jest to szczególnie niekorzystne dla osób (a w zasadzie rodzin osób), które nie dożywają zaawansowanego wieku emerytalnego. W tej sytuacji wszystkie zgromadzone środki przepadają, zamiast zabezpieczać finansowo najbliższą rodzinę. Inna negatywna cecha to podatek, jak płaci się od wypłacanych w formie emerytury pieniędzy (efektywnie około 15%). Z punktu widzenia matematyki nie ma znaczenia czy płacisz 15% na początku, czy na końcu oszczędzania. Efekt jest ten sam. Początkowa przewaga ZUS-u do którego trafia 100% kapitału z OFE w tej sytuacji traci na znaczeniu. W praktyce odprowadzisz ten sam podatek, który ponosi osoba decydująca się na IKE, ale odłożony w czasie o kilkanaście/kilkadziesiąt lat, na dzień wypłaty emerytury.
Istotny jest też reprezentowany przez ciebie światopogląd, związany z ogólnym spojrzeniem na życie. Mam na myśli konkretnie twoje podejście do kwestii pozostawienia sobie jakiegoś kapitału. Znam osoby, którym nie zależy na tym by pozostała po nich góra pieniędzy do podziału dla potomnych (choć nawet wtedy zwykle zostaje dla potomnych pewien majątek w formie mieszkania, samochodu, itp.). Wychodzą z założenia, że dzieci poradzą sobie same, lub w ogóle nie mają dzieci ani nikogo, komu chciałyby zostawiać jakiś kapitał. W tej sytuacji ZUS staje się bardziej efektywnym wyborem, zapewniając nieco wyższą emeryturę (około 26 PLN na każde 10 tyś. oszczędności zgromadzonych w OFE obecnie). Z drugiej strony dla osób o takiej postawie są też argumenty za IKE, które przedstawię nieco niżej.

Coś o IKE:
IKE ma nieco trudniej już na samym starcie. Kapitał startowy jest w tym przypadku mniejszy o 15% niż ten który ląduje w ZUS-ie. Na samym końcu wszystko się zrównuje (o czym pisałem przed chwilą), ale nie ma przecież gwarancji, że za kilkanaście lat przepisy się nie zmienią, i nie pojawi się jakiś dodatkowy podatek od tych środków. W naszej polityce nie ma na to żadnej gwarancji i ten element ryzyka ciągle będzie istniał. Zwłaszcza, że środki zdeponowane będą na dodatkowym koncie IKE, z którego podjęcie pieniędzy przed osiągnięciem wieku emerytalnego będzie niemożliwe.
Kolejne zagrożenie kryje się w przyjętych do obliczeń parametrach. Chodzi mi o stopę zwrotu z kapitału, którą określiłem na podstawie średniego wyniku uzyskanego przez OFE w ciągu ostatnich 19 lat. Co do metody wszystko jest ok, ale należy pamiętać, że taką stopę zwrotu osiągnęli profesjonaliści zajmujący się na co dzień obserwacją rynków i inwestowaniem pieniędzy w imieniu swoich klientów. Pieniądze na OFE były pobierane z naszych wynagrodzeń automatycznie. Wpływały do wybranego przez na Funduszu Inwestycyjnego, a fundusz zajmował się ich inwestowaniem i pomnażaniem zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą. Wszystko działo się samo, bez naszego udziału. W przypadku IKE zachodzi istotna zmiana. W ramach IKE samodzielnie musisz decydować w jaki rodzaj funduszu chcesz zainwestować swoje pieniądze.

Przykład:
W przypadku OFE nasza decyzja ograniczała się do wyboru instytucji finansowej która będzie inwestowała w naszym imieniu. Decydowaliśmy więc tylko czy będzie to np. AXA, a może AVIVA, czy może jeszcze PKO … i koniec. Reszta była na głowie wybranej instytucji. W IKE nie wystarczy wybór nazwy instytucji finansowej. Musisz dodatkowo samodzielnie zdecydować, czy będzie to fundusz akcji, czy obligacji, zadłużenia, a może mieszany? Jeżeli akcji to małych spółek, średnich, dużych, a może fundusz branżowy spółek surowcowych … albo rynków zagranicznych? Jeżeli tak to jakich? Amerykańskich, azjatyckich … itp. Inaczej inwestuje się w czasie koniunktury gospodarczej, a inaczej w czasie kryzysu. Wybór jest ogromny i trzeba wiedzieć co wybrać, bo nikt nie gwarantuje zysków, a o straty wcale nie jest trudno. Co istotne, to co jest dobrym wyborem dzisiaj, za dwa lata może być już wyborem bardzo złym, bo zmieniła się koniunktura i trzeba zmienić swój wybór na nowy.

IKE daje nieograniczoną ilość zmiany wyborów i przenoszenia środków miedzy funduszami inwestycyjnymi, ale samodzielnie trzeba tego pilnować podążając za tendencjami rynkowymi i koniunkturą. Do tej pory o to wszystko martwiła się instytucja, która obsługiwała nasze OFE. Teraz – podkreślam to raz jeszcze – będziesz to musiał robić sam. Jest więc możliwe, że nie uda Ci się osiągnąć rocznej średniej stopy zwrotu z kapitału na poziomie 5,95%. Warto o tym pamiętać i jeżeli uważasz, że twój wynik będzie gorszy, wprowadź do kalkulatora wartość stopy zwrotu z kapitału bliższą twoim możliwościom.

Mimo, że zacząłem od słabych punktów, to IKE ma też sporo zalet. To co dla niektórych jest zagrożeniem, dla innych jest szansą. Umiejętne zarządzanie kapitałem i reagowania na zmiany rynkowe i gospodarcze daje szansę na uzyskanie nawet lepszego niż przejęty poziom stopy zwrotu. Wystarczy przeanalizować historię zmian wartości funduszy inwestycyjnych z ostatnich lat i na pewno uda się znaleźć takie, które dały zarobić znacznie więcej niż 5,95%.
Dla osób, które chcą zostawić coś po sobie jako dodatkowe zabezpieczenie najbliższych to gotowe rozwiązanie, a na dodatek na dzień dobry dostajesz do dyspozycji kapitał początkowy, którego wcześniej nie planowałeś. Lubisz sam zarządzać swoim kapitałem? To jest to dla Ciebie szansa by zacząć to robić i nie startować od zera.

Przy okazji chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze inną możliwość potraktowania i wykorzystania pieniędzy z IKE. Wystarczy tylko nieco inaczej spojrzeć na sprawę. Łatwo wyobrazić sobie samego siebie w wieku emerytalnym, czyli po 65 roku życia. Z czasem zaczyna szwankować zdrowie, pojawiają się nowe potrzeby, związane głównie z ochroną zdrowia. Często po osiągnięciu 65 roku życia wiele osób nie czuje potrzeby odpoczynku, bo czuje się nieźle i ma ochotę pracować dalej. Za to po 70-tce nie jest już tak kolorowo. Z dużym prawdopodobieństwem można się wtedy spodziewać takich czy innych kłopotów ze zdrowiem, wymagających jakiejś specjalistycznej interwencji lekarskiej, rehabilitacji, sanatorium, itp. Wyobraź sobie, że masz wtedy do dyspozycji nietknięte środki finansowe dostępne na skinienie palca na koncie IKE. Ile ich będzie? Wystarczy wpisać w kalkulator (zakładka „Wypłata”), w komórkę opisaną jako „Pierwsza wypłata po” liczbę 5 zamiast 0. Kalkulator obliczy jaka będzie wartość oszczędności, jeżeli jeszcze przez 5 lat po osiągnięciu wieku emerytalnego nie będziesz wypłacał żadnych środków. Z obliczeń wynika, że będzie to ponad 46 tyś PLN (po warunkiem że na początku na OFE miałeś 10 tyś. PLN. Jeżeli miałeś więcej to kwota będzie proporcjonalnie wyższa). Jako dodatkowe środki przeznaczone na zadbanie o kwestie zdrowotne po 70 roku życia, kwota ta wygląda całkiem nieźle. Jest to świetna możliwość, jaką daje wybór przekazania środków na IKE, której nie daje opcja wyboru ZUS.
Oczywiście przeznaczenie tych pieniędzy może być zupełnie inne. Potrzeb może być wiele. Sam fakt, że po uzyskaniu wieku emerytalnego są one do twojej dyspozycji bez ograniczeń stwarza wrażenie bezpieczeństwa, bo w razie potrzeby masz gdzie sięgnąć.

Przez całą treść artykułu wskazuję wiek 65 lat jako wiek emerytalny, ale przypomnieć należy, że dla Pań ten wiek zaczyna się po 60 roku życia. Po prostu przyjąłem do analizy wariat nieco bardziej wymagający. Środki z IKE dla Pań będą więc dostępne wcześniej.

Kalkulator IKE czy ZUS?

Na koniec kilka słów komentarza do kalkulatora, który w skrócie nazwałem: IKE czy ZUS.

Kalkulator podzielony jest na 2 zakładki: Oszczędzanie oraz Wypłata (jak na obrazku poniżej).

Zakładka „Oszczędzanie”

W tej zakładce podstawowe dane wprowadzić należy w górnej części arkusza. Wartości, które można edytować mają kolor zielony. Poniżej znajdziesz wyjaśnienie co oznaczają opisy poszczególnych komórek w arkuszu.
Pod danymi wejściowymi znajdują się obliczenia ilustrujące zmianę wartości zgromadzonego kapitału w kolejnych latach oszczędzania, w wersji dla wyboru ZUS-u oraz IKE.

Kapitał początkowy
to kapitał jaki znajduje się na twoim koncie OFE. Tą wartość odczytasz po zalogowaniu się na swoje konto w ZUS lub bezpośrednio u Pani w okienku w ZUS. Możesz to też sprawdzić w wybranym przez ciebie Towarzystwie Emerytalnym, które wybrałeś do zarządzania twoimi środkami w OFE.

Aktualny wiek
Wiadomo. Tutaj wpisz swój aktualny wiek.

Emerytura w wieku
Tutaj wprowadź wiek, w którym planujesz pójść ja emeryturę. Domyślnie: panie 60 lat, panowie 65 lat.

Waloryzacja ZUS
Tutaj wprowadziłem średnią z 19 lat stopę waloryzacji jakie poddawane są środki na konie w ZUS. O sposobie jej obliczenia i danych jakie nie na nią składają pisałem na początku artykułu.

Stopa zwrotu IKE
Jako stopa zwrotu z IKE została przeze mnie wpisana średnia z 19 ostatnich lat stopa zwrotu jaką wygenerowały Otwarte Fundusze Emerytalne funkcjonujące na tym samym rynku kapitałowym co IKE. Więcej na temat metodologii obliczenia tej wartości znajdziesz w artykule o PPK (Pracowniczych Planach Kapitałowych).

Zakładka „Wypłata”

W tej zakładce znajdują się głównie informacje będące wynikiem obliczeń. Jedynymi polami przeznaczonymi do edytowania są: „Przewidywana długość życia” oraz „Pierwsza wypłata po”. Pozostałe dane to efekt obliczeń i nie należy ich zmieniać.

W dolnej części arkusza znajduje się symulacja ilustrująca jak będzie zmieniała się wartość kapitału w czasie dokonywania comiesięcznych wypłat dla dwóch różnych ich wysokości.
Pierwsza „IKE – wypłata jak z ZUS” zakłada, że wypłacamy tyle samo ile trafiałby by na nasze konto gdybyśmy wybrali wariant ZUS. Druga „IKE – wypłata jak z obliczeń” zakłada wypłatę kwoty jaka wynika z podziału kapitału przez średnią długość życia podawaną przez GUS.

Przewidywana długość życia
Zgodnie zdanymi z tablicy opublikowanej w roku 2019, dla mężczyzn idących na emeryturę po ukończenie 65 roku życia, przyjmuje się wartość 208,8, a dla Pań, które wybierają się na emeryturę po ukończeniu 60 roku życia należy przyjąć wartość 251,7.
Jeżeli w pierwszej zakładce wpisałeś inną wartość niż 65, to tutaj musisz wpisać wartość odpowiadającą wprowadzonemu wiekowi.

Przykład:
Załóżmy, że zamierzasz iść na emeryturę po ukończeniu 67 roku życia. Musisz więc otworzyć tabelę średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn o odczytać wartość jaka znajduje się przy wieku 68, miesiąc 0 (czyli ukończone 67 lat).

Tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn podana w roku 2019 znajduje się tutaj: tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn

Zgromadzony kapitał ZUS
To wartość kapitału jaka zostanie zgromadzona na koncie ZUS w czasie pomiędzy twoim aktualnym wiekiem, a momentem przejścia na emeryturę

Zgromadzony kapitał IKE
To wartość kapitału jaka zostanie zgromadzona na koncie IKE w czasie pomiędzy twoim aktualnym wiekiem, a momentem przejścia na emeryturę

Oprocentowanie kapitału IKE
To wartość przeniesiona z pierwszej zakładki, z pola „Stopa zwrotu IKE” opisanego powyżej.

Pierwsza wypłata po
Jeżeli po osiągnięciu wieku emerytalnego planujesz jeszcze przez jakiś czas nie wypłacać pieniędzy z IKE i pozwolić im się rozmnażać, to tutaj wpisz ile lat zamierzasz poczekać. O tym po co to robić pisałem powyżej w treści artykułu.

Wypłata z ZUS
Kwota wypłaty, którą wygeneruje kapitał pochodzący z likwidacji OFE, przy wyborze opcji przekazania go do ZUS.

Wypłata z IKE
Kwota wypłaty, którą wygeneruje kapitał pochodzący z likwidacji OFE, przy wyborze opcji przekazania go do ZUS.

Co wybiorę ja?

Wybiorę IKE.
Od zawsze interesuję się finansami, rynkiem kapitałowym i sam zarządzam swoimi pieniędzmi. Wychodzi mi to dobrze i zamierzam to wykorzystać. Będę samodzielnie pilnował kapitału, który z OFE przekształcę w IKE. Postaram się wypracować jak najwyższe zyski. Gdyby nawet szło mi nieco gorzej niż waloryzacja w ZUS, to jestem w stanie to zaakceptować, ze względu na fakt, że ostatecznie po osiągnięciu wieku emerytalnego będę miał możliwość dysponowania sporym kapitałem w sposób taki, jak mam na to ochotę. Ta swoboda i zabezpieczenie kapitałowe, które dodatkowo uzyskam jest dla mnie cenniejsze. Potencjalnie nieco wyższa emerytura z ZUS (o ile mój wynik z samodzielnego pomnażania kapitału będzie gorszy od waloryzacji ZUS) nie jest dla mnie atrakcyjną alternatywą, ponieważ w sytuacja nagłych – gdy pieniądze trafią do ZUS – nie będę dysponował żadnym dodatkowym kapitałem, by móc w jakiś sposób zareagować.

Co zrobisz Ty? Jaka jest Twoja motywacja? Napisz o tym w komentarzach pod artykułem. Może właśnie twój komentarz zainspiruje i naprowadzi kogoś innego na właściwą dla niego drogę. Nie ma jednego dobrego rozwiązania, ale doświadczenia innych zawsze pomagają dokonać najlepszego dla siebie wyboru!

Ważne dla mnie!

Wkładam w artykuły dużo pracy, bo traktuję swoich czytelników poważnie i staram się, by treści były wartościowe i przydatne. Chciałbym więc byś zrobił coś dla mnie. Drobnostkę, która zajmie Ci kilka sekund. Poniżej znajdują się przyciski pozwalające polubić stronę, udostępnić artykuł i oraz ocenić artykuł. Wystaw artykułowi wysoką ocenę (5 gwiazdek mile widziane), polub go, udostępnij znajomym na Facebooku. To tylko kilka kliknięć, a blog, który żyje z odwiedzin ma szansę się rozwijać.
Dla Ciebie to niewiele, tylko tyle … a dla mnie AŻ TYLE!

Z góry dziękuję!
Jacek

Udostępnij: