Jak wybrać żarówki LED? Jaką żarówkę LED kupić?

Jeżeli próbowałeś już kiedyś kupić źródło światła LED, to zapewne dotknął Cię ten problem. Stoisz przed długim regałem, z dziesiątkami, czy nawet setkami różnych źródeł światła, albo przeglądasz niezliczoną ilość stron, ofert i aukcji internetowych, i musisz podjąć decyzję CO KUPIĆ?

Koszmar kupującego!

Ilość wszelkiej maści chłamu i magików od wciskania kitu jest jak labirynt. Jak się nie zgubić? Jak nie dać nabrać? Mam nadzieję, że odpowiedź znajdziesz poniżej.
Przećwiczyłem to na własnej skórze i radośnie mogę oznajmić, że TO DZIAŁA!
Jeżeli więc nie chcesz samodzielnie kluczyć i wyważać otwartych drzwi, to czytaj dalej. Jeżeli jednak jesteś nieugiętym zdobywcą własnych doświadczeń, to… też czytaj i podziel się ze mną swoimi uwagami i doświadczeniami w komentarzach pod artykułem. Zapewniam, że inni chętnie skorzystają z moich i Twoich doświadczeń również. Jestem przekonany, że wymiana doświadczeń to doskonały sposób na uniknięcie pomyłek.

Określ swoje oczekiwania

Zanim pójdziesz do sklepu zastanów się, czego oczekujesz. Musisz wiedzieć, czego chcesz i czego konkretnie szukasz. Nie oddawaj się ręce doradcy sklepowego, bo najprawdopodobniej wrócisz do domu z czymś, czego nie będziesz w stanie wytłumaczyć żonie (mężowi, partnerowi … nie mówiąc już o kocie czy psie).
Patrząc na sprawę praktycznie, szukamy źródła światła LED do mieszkania i oczekujemy komfortu, co najmniej takiego jak dotychczas. Z tego wynika szereg konkretów.

Jasność światła – strumień świetlny nie kłamie

O jasności światła pisałem już w jednym z poprzednich artykułów, w którym analizowaliśmy, czy opłaca się inwestować z źródła LED. Sposób jak sprawdzić i obliczyć opłacalność stosowania źródeł LED oraz gotowy kalkulator opłacalności ich stosowania, znajdziesz w artykule: Oświetlenie LED – czy to się opłaca?

Przypomnę tylko, że ze względu na to, że źródła światła różnią się miedzy sobą sprawnością, z jaką przetwarzają energię eklektyczną na światło, moc źródła światła nie jest miarodajnym parametrem. Musimy nauczyć posługiwać się inna, uniwersalną jednostką: strumieniem świetlnym. Wszystkie sprzedawane obecnie źródła światła mają podany i wyeksponowany na opakowaniu strumień świetlny. Moc źródła stała się informacją drugoplanową.
Poniżej przedstawiam zestawienie, jaki strumień światła emitują typowe żarówki, jednak uważam, że wystarczy zapamiętać dwie wartości: strumień emitowany przez żarówkę 100W (do jasnych pomieszczeń) oraz żarówkę 60W (do oświetlenia mniej inwazyjnego, spokojniejszego). Te dwie wartości wyróżniłem. Resztę – jak sam zaraz zobaczysz – będzie można określić niezawodną metodą „na oko”, proporcjonalnie do tych dwóch wartości.

Typowe żarówki emitują następujące strumienie światła:

żarówka o mocy: 40W – strumień światła: 415lm
żarówka o mocy: 60W – strumień światła: 710lm
żarówka o mocy: 75W – strumień światła: 935lm
żarówka o mocy: 100W – strumień światła: 1380lm
żarówka o mocy: 150W – strumień światła: 2160lm

Jeżeli więc potrzebujesz silnego światła, to szukaj źródła o strumieniu 1400 lm (odpowiednik żarówki 100W) lub większym.

Jeżeli oczekujesz światła o normalnej jasności, to szukaj źródła o strumieniu co najmniej 700 lm (odpowiednik żarówki 60W).

Zakres jasności oświetlenia i odpowiadającemu mu strumienia obrazowo przedstawia poniższa skala jasności.

Pamiętając tylko te dwie wartości, jesteś w stanie dobrać w sposób właściwy każde potrzebne Ci źródło. Poruszając się po tej skali, proporcjonalnie i intuicyjnie można przyjąć, że poniżej 700 lm to oświetlenie raczej delikatne, miedzy 700 lm – 1400 lm mamy odczynienia z oświetleniem o jasności od normalnej do jasnej, a powyżej 1400 lm, z oświetleniem bardzo jasnym.

UWAGA! Należy zauważyć, że skala ta dość dobrze obrazuje jasność oświetlenia standardowych pomieszczeń mieszkalnych. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z innym pomieszczeniem, np. takim, gdzie sufit jest na wysokości 7m i źródło światła jest wysoko, tuż pod sufitem, wszystko się zmienia. Natężenie światła maleje bowiem do kwadratu, wraz ze wzrostem odległości od źródła światła. W takiej sytuacji, aby nie stosować zbyt mocnych źródeł światła, należy zawiesić źródło, np. na długim przewodzie, nieco niżej, na wysokości około 3m od podłogi.

Pamiętaj! Rozmawiając z doradcą w sklepie nigdy nie posługuj się mocą w watach! Zawsze operuj strumieniem świetlnym, stosując powyższą skalę. W ten sposób unikniesz pułapek, notorycznie zastawianych przez producentów i sprzedawców, którzy w sposób sugestywny udowadniają, że X watów w jednej żarówce, to tyle co Y watów w innej … a każdy z nich liczy to inaczej. Na tego typu przeliczniki, często największy wpływ ma zysk na sprzedaży konkretnego produktu, a nie jego rzeczywiste parametry techniczne.
Chciało by się powiedzieć, że wat watowi nie równy, ale strumień strumieniowi zawsze!

Co jednak zrobić w sytuacji, gdy potrzeba zastąpić źródłem LED halogen lub świetlówkę, a nie wiesz jaki strumień świetlny emituje posiadane przez Ciebie źródło światła? W tej sytuacji należy użyć kalkulatora, który udostępniam poniżej.
Szerokie rozpisywanie się na temat innych typów źródeł nie ma sensu, więc po prostu pobierz kalkulator, w odpowiednią rubrykę wpisz moc posiadanego źródła i odczytaj strumień świetlny, jaki powinno emitować potrzebne Ci źródło LED.

Barwa światła, czyli świat w kolorach

To niezwykle istotny parametr i warto się tu naprawdę przyłożyć do tematu. Niewłaściwie dobrana barwa światła może być źródłem dziwnych zachowań.
Pan z supermarketu – opiekun stoiska oświetleniowego – obserwując (z nudów) reakcje ludzi, zauważył, że najbardziej pobudzająco na klientów działają źródła o barwie zimnej, z niskim współczynnikiem oddawania barw. Panie, które przez całą długość alejki nie wypowiedziały w kierunku męża ani jednego słowa, nagle, pod wpływem tego właśnie światła z ogromną pasja wypowiadają: „tylko mi do domu takiego nie kup! Bo wyląduje razem z Tobą na śmietniku”. Panowie, którzy spacerują samotnie, lub lepiej, w towarzystwie zaufanego kolegi, nagle rechoczą, mówiąc: „He, he … Starej takie do kuchni wezmę. Będzie miała jak w prosektorium”.
No właśnie, tylko co zrobić, żeby nie kupić takiego właśnie źródła? Większość odpowie, że kupić źródło o ciepłej barwie światła. Tak, ale to tylko jeden z dwóch parametrów, na który trzeba zwrócić uwagę. Drugi to współczynnik oddawania barw, oznaczany często w skrócie jako CRI lub Ra.
Nowe rozwiązania, na początku najczęściej są drogie, a do tego ułomne. Oświetlenie LED w dalszym ciągu jest jeszcze na etapie rozwoju, chociaż szybko i szturmem zdobywa rynek. Niestety oprócz tych najnowszych rozwiązań, pozbawionych wielu „wad wieku niemowlęcego”, na półkach sklepowych tuż obok znajdują się te stare, obciążone tymi wadami. Najczęściej promocje, z którymi mamy nieustannie doczynienia, dotyczą właśnie tych starszych, a jednocześnie gorszych rozwiązań. Nie przypadkowo wspominam o tym w części poświęconej barwie światła. Obecnie często można kupić nieco taniej źródła o ciepłej barwie światła, ale z niskim współczynnikiem oddawania barw. Efekt światła „jak w prosektorium” to właśnie, w głównej mierze, efekt niskiej wartości współczynnika oddawania barw. Mając więc źródło, emitujące satysfakcjonujący strumień o barwie ciepłej, możesz przeżyć duże rozczarowanie po jego zaświeceniu. Światło może być bowiem męczące i nieprzyjemne, że oczy, a czasem, aż zęby bolą.
No dobrze, to czego szukać?

Parametr pierwszy: barwa światła
Zacznijmy od barwy światła (inaczej zwaną temperaturą barwową). Barwę światła podaje się w Kelwinach (K).
Barwę światła umownie podzielono na trzy zakresy:
– biała ciepła: 2700 – 3300 K (Kelwinów)
– biała neutralna: 3300 – 5300 K
– biała zimna: 5300 – 7000 K

Tutaj temat jest prosty. Wybieraj barwę białą ciepłą. Do pomieszczeń mieszkalnych w zasadzie nadaje się jako jedyna. Przebywanie w pomieszczeniach oświetlonych źródłami pracującymi w drugim lub trzecim przedziale na dłuższą metę jest po prostu irytujące (lub jak mówią specjaliści od marketingu, „działa pobudzająco”).

Parametr drugi: współczynnik oddawania barw (oznaczany jako CRI lub Ra)
Maksymalna wartość tego współczynnika to 100.
Można to rozumieć tak, że Ra=100 to 100% odwzorowania kolorów. Patrząc na obiekt oświetlony takim światłem widzisz jego kolory w 100%. Taką cechę ma światło słoneczne.
Ra=80 oznacza, że obserwując oświetlony tym światłem obiekt widzisz tylko 80% jego kolorów. Z praktyki wynika, że to nadal wystarczająco dużo, ale jest to dolna granica, jaką możesz zaakceptować.
Szukaj więc źródeł, dla których Ra zawiera się w granicach: 80 – 100.
Dostępne obecnie w promocjach tanie źródła światła LED, mogą mieć Ra w okolicach 60, a nawet mniej.
Jeżeli źródło ma Ra mniejsze niż 80 – nie kupuj go!
Jeżeli producent nie podaje Ra lub CRI źródła – nie kupuj go!

Poniżej zamieściłem obrazek, ilustrujący obrazowo różnice w widzeniu kolorów dla źródeł o różnych wartościach Ra. Wnioski nasuwają się same.

Jak szukać informacji?
Informacja o barwie światła i współczynniku oddawania barw powinna być podana na opakowaniu, w formie zwykłego zapisu, skrótu cyfrowego lub piktogramu. Czasem dodatkowo nadrukowana jest na obsadce źródła.
W przypadku barwy światła podawana jest wprost temperatura barwowa, np. 2700-3300K, albo w formie opisowej po polsku (np. ciepła biała) lub po angielsku (warm white), lub też piktogramu podobnego do tego poniżej.

W przypadku współczynnika oddawania barw, najczęściej jego wartość podawana jest w formie: Ra=90 lub CRI=90, lub piktogramu.

Często barwa światła i współczynnik oddawania barw jest podawany w formie trzycyfrowego kodu.
Wygląda to np. tak: 927
Pierwsza cyfra kodu to wartość współczynnika oddawania barw Ra, gdzie 9 odpowiada współczynnikowi Ra większemu niż 90.
Pozostałe dwie cyfry to wartość temperatury barwowej, 27 oznacza 2700 K
Źródło oznaczone kodem 927 jest zatem niemal idealne dla naszych potrzeb.

Obserwacja:
Eksperymentalnie kupiłem źródło oznaczone kodem 834, czyli Ra>80 i temperatura barwowa 3400 K. Oba parametry, są wiec na wyznaczonej przeze mnie krawędzi akceptowalności. Strumień 1200 lm (odpowiednik żarówki 100W). Cena 30 PLN. Zaświeciłem i … muszę obiektywnie stwierdzić, że żarówa DAJE RADĘ!
Przyjęte założenia przyniosły dobry efekt. Inne źródła, które posiadam, a nie mieszczą się w przyjętych kryteriach i niestety, nie są satysfakcjonujące.

Na co jeszcze zwrócić uwagę?

Czy jest jeszcze coś, na co warto zwrócić uwagę? Oczywiście że jest! Na szczęście o pozostałych rzeczach mogę opowiedzieć mniej obszernie.

Typ zastosowanych diod LED
Obecnie stosowanych jest kilka rodzajów diod świecących, z czego dwa rodzaje wysuwają się na pierwszy plan:
– diody typu 3528 – to dotychczas stosowana konstrukcja diod, powoli odchodząca do przeszłości. Pomijając szczegóły konstrukcyjne, diody te mają stosunkowo mniejszą sprawność, gorsze parametry świetlne, mniejszą trwałość. Jak to zwykle bywa, możesz je obecnie (a gdy to piszę mamy rok 2015) kupić w promocjach i wyprzedażach, … ale NIE KUPUJ!
– diody typu 2835 – to nowy rodzaj diod, który bardzo szybko zastąpi poprzednio opisany typ (jak tylko skończą się promocje). Mają lepszą sprawność, dają więcej i lepsze światło (Ra>80), większą trwałość. Szukaj i kupuj źródła z tymi diodami. Sprawa jest o tyle skomplikowana, że nazwy obu typów diod są bardzo do siebie podobne i łatwo się pomylić. Warto więc właściwy typ zapisać na kartce lub w telefonie i w razie konieczności sprawdzać.

Na własne potrzeby oznaczenie typu lepszych diod zapamiętałem tak, że ich oznaczenia zaczyna się od mniejszej pary cyfr, czyli 28, a potem jest para większa 35. Oznaczenie niepożądanych diod składa się z identycznych par, ale zaczyna się od większej z nich (3528).

Przetwornica CCD
Trzy litery CCD na opakowaniu informują o tym, że źródło wyposażone jest w przetwornicę CCD. Przetwornica ta, mówiąc w dużym uproszczeniu, jest odpowiedzialna za wygładzenie napięcia zmiennego, którym zasilane jest źródło i jednocześnie jego stabilizację na właściwym dla diod poziomie. Marketingowy bełkot mówi, że eliminuje to w dużym stopniu efekt mrugania diod zasilanych napięciem zmiennym, oraz ze względu na stabilizację napięcia, zapewnia dłuższą żywotność diod.
O ile eliminacja efektu mrugania, przy wygładzeniu napięcia zasilania jest oczywista (przy czym, nawet przy zwykłych źródłach LED, bez CCD efekt ten jest dla mnie zupełnie niezauważalny), o tyle mam wątpliwości co do przedłużenia czasu życia diod, ponieważ podana jednocześnie na opakowaniu zakupionego przeze mnie źródła, żywotność to 50 000h, czyli LED-owy standard.
Wybór źródła z CCD lub bez CCD zostawiam Twojej subiektywnej ocenie. Dla mnie jest to bez większego znaczenia.

Mniej ważne, ale warto pamiętać

Rozmiar gwintu lub mocowania
W oświetleniu domowym stosuje się dwa podstawowe rozmiary gwintów, zwanych gwintami Edisona i oznaczanych dużą literą E. Mamy więc gwint E14 i E27. Wiemy już, co oznacza litera E. Liczby po literze E to nic innego jak średnica gwintu w milimetrach. Stąd wiadomo natychmiast, że E14 do „mały gwint” a E27 to powszechnie znany „duży gwint”.

W przypadku halogenów, typów mocowań (trzonków) jest znacznie więcej (G, GU, GX, GZ, GY … ) więc po prostu, musisz dokładnie wiedzieć, jakiego poszukujesz. Nie będę się wgłębiał w ich opis, bo nie jest to tematem tego artykułu.

Kąt rozsyłu światła
Ze względu na swoją specyficzną konstrukcję warto zwrócić uwagę, w jaki sposób źródło rozsyła światło i wybrać takie, które będzie najlepiej dostosowane do Twoich potrzeb. Każde ze źródeł ma ten parametr w sposób obrazowy uwidoczniony na opakowaniu. Wybór jest ogromny.

Jak to wygląda w praktyce? Przyglądamy się opakowaniu

Aby ułatwić Ci poszukiwanie i interpretację informacji podawanych na opakowaniach, przyjrzyjmy się jednemu, przykładowemu. Bierzemy „na warsztat” zakupione przeze mnie źródło, z którego – jak pisałem powyżej – jestem zadowolony.
W planie ogólnym wygląda tak:

Czas na szczegóły. Szukamy konkretów.

Pierwszy rzut oka – pudełko od przodu
Jeżeli czytałeś uważnie, samodzielnie znajdziesz tu kilka istotnych informacji:

170-250V – to przedział napięć przy którym źródło pracuje i świeci prawidłowo
E27 – rodzaj i rozmiar mocowania (gwint Edisona, 27 mm – czyli duży gwint)
12W – moc w watach
SMD2835 – zastosowano diody typu 2835, czyli te nowocześniejsze (SMD oznacza montaż powierzchniowy, dla nas informacja bez znaczenia)

Pierwszy bok pudełka
Ze względu na słabą poligrafię i bardzo drobny druk, czytelność zdjęć jest dość słaba, ale odczytanie informacji jest możliwe. Zamieszczam fragment boku pudełka, zawierający istotne dla nas informacje. Czytajmy więc:

nie przeznaczona do oświetlenia akcentowego – oznacza, że rozsyła światło bardzo szeroko i wiązka światła jest mocno rozproszona (oświetlenia akcentowe to raczej wiązka skupiona)
piktogram 2800K – 3300K – wiemy już, że oznacza barwę światła białą ciepłą
piktogram 270 stopni – informacja o kącie rozsyłu światła, źródło emituje światło bardzo szeroko, nadaje się świetnie do oświetlenia ogólnego
piktogram 60% lm<1s – informuje, że źródło osiąga jasność większą niż 60% jasności nominalnej, w mniej niż 1 sekundę, w rzeczywistości wynik jest znacznie lepszy
piktogram DxL[mm] 60×119 – wymiary geometryczne (długość i szerokość) źródła podane w mm
piktogram E27 – typ i rozmiar gwintu
piktogram nie nadaje się do stosowania ze ściemniaczem – nie wymaga wyjaśnień
piktogram liczba cykli włącz-wyłącz – trwałość źródła, ze względu na ilość wytrzymywanych włączeń i wyłączeń

Drugi bok pudełka

Na drugim boku pudełka część informacji się powtarza, ale znajdziemy tu również istotne dla nas dane, jak: wartość współczynnika Ra>80, rodzaj diod 2835, czy strumień światła 1200lm i obecność przetwornicy CCD.

Górna część pudełka i wszystko jasne

Na górnej części pudełka znowu część informacji się powtarza, jednak znajduje się na nim kod produktu, który w formie zapisu literowo cyfrowego zawiera sporo informacji, z których już samodzielnie i natychmiast po lekturze tego artykułu będziecie umieli skorzystać.

Odszukajmy więc w oznaczeniu potrzebne nam informacje (wyróżniłem je tłustym drukiem):

WM 834-A60 E27 35 SMD 2835 CCD 12W

834 – oznacza Ra>80 (cyfra 8), barwa światła ciepła biała 3400 K (liczba 34)
E27 – duży gwint
2835 – nowy rodzaj diod
CCD – wyposażona w przetwornicę napięcia
12W – moc źródła

Pozostałe informacje są mniej dla nas istotne, ale dla ciekawych podam:
A60 – kształt (A – oznacza kształt typowej bańki żarówki) i średnica bańki (60 mm)
35 – ilość diod świecących użytych do konstrukcji żarówki
SMD – rodzaj montaży diod wewnątrz, w tym przypadku montaż powierzchniowy

Podsumowanie

Zbierzmy więc zebrane informacje w formę krótkiej ściągi, która pomoże nam w wyborze odpowiedniego źródła.

1. 700 lm – strumień świetlny źródła średniej jasności (odpowiednik żarówki 60W)
2. 1400 lm – strumień świetlny źródła dużej jasności (odpowiednik żarówki 100W)
3. 2700 do 3300 K – barwa światła ciepła biała
4. Ra>80 – minimalna wartość współczynnika oddawania barw
5. 2835 – oznaczenie nowego, lepszego rodzaju diod
6. E14 oraz E27 – odpowiednio „mały” i „duży” gwint

Informacje te, w formie gotowej do pobrania i do wydruku ściągi, zamieszczam poniżej. Warto zabrać ją ze sobą na zakupy.

Jaką żarówkę LED kupić?

Jeżeli nie chcesz analizować całej, dostępnej obecnie, bardzo szerokiej oferty żarówek LED, to możesz skorzystać z gotowej propozycji. Co jakiś czas sprawdzam aktualne oferty i wybieram najciekawsze z nich. Atrakcyjne pod względem parametrów technicznych i oczywiście ceny, swoje propozycje zamieszczam w ramce poniżej (AKTUALIZACJA: grudzień 2018).

Czesz poszukać samodzielnie?

Jeżeli zdecydujesz się poszukać samodzielnie satysfakcjonującego Cię źródła światła LED, to pewnym ułatwienie mogą być przygotowane przez mnie linki do najczęściej poszukiwanych grup produktów, w ramce poniżej.

Na zakończenie tradycyjnie prośba. Podziel się tym artykułem z innymi, jeżeli uważasz go za ciekawy i pożyteczny. Wyślij znajomemu linka, udostępnij na Facebook-u, powiedz słowo o tym blogu. Chciałbym, by docierał do jak najszerszego grona ludzi i zwierząt.

Dziękuję, pozdrawiam i do następnego artykułu!

Udostępnij: